1977 yılında Uluslararası Standartlar Kuruluşu (International Standarts Organization - ISO), farklı satıcı sistemlerinin birbirleriyle haberleşmesine yardımcı olmak için çalışmalara başlamıştır. Bu çalışmalar sonucunda 1984 yılında Açık Sistem Kaynak Modeli (Open System Interconnection - OSI) geliştirildi. Bu model sayesinde değişik bilgisayar firmalarının, ürettikleri bilgisayarlar arasındaki iletişim standarda dönüştü ve sistemler arası uyumsuzluk sebebi ile ortaya çıkan iletişim sorunu ortadan kalktı.
OSI referans modelinde, iki bilgisayar sistemi arasında yapılacak olan iletişim problemini çözmek için 7 katman ortaya sürmüştür. Her bir katman, İletişimin nasıl yapılacağını ve diğer katmanlar ile etkileşimi açıklar. Böylelikle bir satıcının ürününde bulundurması gereken minimum standartları belirlemiş oldu.
Bu 7 katmanın en altında yer alan iki katman yazılım ve donanım, üstteki beş katman ise genelde yazılım yolunu temsil eder. En üst katmanda görüntü ya da yazı şeklinde yola çıkan bilgi, alt katmanlara geçiş yaptıkça makine diline dönüşür. Her katman bir üst katmana hizmet sunarken bir alt katmanda kendisi için hizmet ister. Bu katmanlar;
- Fiziksel Katman (Physical Layer): Fiziksel veri aktarımı
- Veri Hattı Katman (Data Link Layer): Ağ paketlerinin çerçevelere ayrılması
- Ağ Katman (Network Layer): Veri bölümlerinin paketlere ayrılması,ağ adreslerinin fiziksel adreslere çevrimi
- Taşıma Katman (Transport Layer): Verinin bölümlere ayrılarak karşı tarafa gitmesinin kontrol edilmesi
- Oturum Katman (Session Layer): Bağlantının kurulması ve yönetilmesi
- Sunu Katman (Presentation Layer): Aynı dilin konuşulması, veri formatlama ve şifreleme
- Uygulama Katmanı (Application Layer): Kullanıcının uygulamaları
Yukarıda iki bilgisayarın iletişimini görüyoruz. Göndericiden alınan veri sırayla aşağı doğru inerek Uygulama > Sunu > Oturum > Taşıma > Ağ > Veri Hattı > Fiziksel katmanlardan geçerek verimiz ikilik sisteme (binary) dönüştürülüyor. İkilik sisteme dönüşen verimiz alıcıya giderek bu sefer Fiziksel > Veri Hattı > Ağ > Taşıma > Oturum > Sunu > Uygulama katmanlarından geçiyor ve alıcıya ulaşmış oluyor.
1) Fiziksel Katman (Physical Layer): Ham bitleri bir haberleşme kanalı üzerinden iletmekle sorumludur. Hangi sinyal türünün kullanılacağını, 1 veya 0 bitini temsil etmek için kaç volt gerilim gerekir, bir bit kaç mikro saniye tutulmalıdır, iletimin iki yönlü olup olmayacağını, ilk bağlantının nasıl kurulacağını, hangi tür kablo kullanılacağını, ağ konnektörünün kaç pinden oluşacağını ve hangi pinin ne amaçla kullanılacağı gibi sorulara bu katman yanıt verir. Örnek X.21, HUB, NIC, RJ45...
2) Veri Hattı Katman (Data Link Layer): Fiziksel katmana gönderilecek veri için paket yapısının oluşturulmasından ve paket yapısında meydana gelebilecek hataların anlaşılmasından bu katman sorumludur. Bir başka görevi de ortak iletişim kanalı kullanan sistemler arasındaki haberleşmenin senkronizasyonunu sağlar. Bu katmanda fiziksel adres (MAC) kullanılır. Örnek HDLC, Ethernet, Switch, ISDN, CRC...
3) Ağ Katman (Network Layer): Farklı ağ segmentlerinde bulunan hedefteki bir bilgisayara ulaşmak için gereken yolu bulmakla sorumludur. Yönlendiriciler ve yönlendirme protokolleri bu katmanda çalışır. Örnek IP, IPX, ARP, Router...
4) Taşıma Katman (Transport Layer): Haberleşmek isteyen iki bilgisayar arasındaki akışın kontrolünü sağlamakla sorumludur. Ayrıca bu katman gelen bilginin doğruluğunu kontrol eder. Bilginin taşıma esnasında oluşan hataları yakalar ve bunları düzeltmekle sorumludur. Eğer veri çerçeveden büyük ise oturum katmanında küçük parçalara ayrıştırılarak sıra numarası verilir. Taşıma katmanının oluşturduğu bilgi bloklarına Segment denir. Bunlar son alıcıya sırası bozulmuş olarak gitse dahi sıralandığı için düzgün bir şekilde birleşebilir. Örnek TCP, UDP, BEC, FEC
5) Oturum Katman (Session Layer): İki bilgisayarın üzerindeki uygulamaların birbirini fark ettiği katmandır. Bilgisayarlar arasında gerekli oturumun kurulması, yönetilmesi ve sonlandırılması gibi işlemlerden sorumludur. İletişimin sürekli sağlanması için, iletişimin kopması durumunda bir senkronizasyon noktasından başlayarak iletimin kaldığı yerden devam etmesini sağlar. Örnek Simplex, Half Dublex, Full Dublex...
6) Sunu Katman (Presentation Layer): Gelen paketleri bilgi haline dönüştürülmesinden sorumludur. Bilginin karakter set çevrimi, Sıkıştırma/Açma, şifreleme/şifre çözme, EBCDIC-ASCII dönüşümü ve ters dönüşüm gibi işlemlerin yapılmasından sorumludur. Örnek ASCII, ARJ, RAR, JPEG, MPEG, PGP...
7) Uygulama Katmanı (Application Layer): Kullanıcıya en yakın olan katmandır. Uygulamaların ağa erişimi için gerekli olan işlemlerden sorumludur. Kullanıcının etkileşimde bulunduğu uygulama programları doğrudan bu katmanla iletişim halindedir. Bu katman için dosya aktarımı, e-posta, uzaktan dosya erişimi, ağ yönetimi, terminal protokolleri gibi standartları vardır. Örnek FTP, POP3, SMTP, DNS, HTTP...
0 Yorum